Święcicki Bolesław Wit, pseud. i krypt.: A, Amicus, Bol. bol., Bolas, Bolwit, Bol.-wit, Bol.Wit., (bos), bos, bos., Bos, B.Ś., BW, B.W., (b.w.ś.), (bwś), B.W.Ś, B.W.Ś-cki, B.W.ŚW., Bol.W.Św, eś, (eś), Fir, (it), Jan Bolas, R-r, S., Sir, (ś), (Ś), Ś., (v), (v)ś, vox, w-t, (w-t), (wt), Wit, WIT, zyx., z.y.x., Zyx, ZYX, Z.Y.X, sygnował: B. Święcicki, B. W. Święcicki, Bol. W. Święcicki, B. Wit. Święcicki (1901—1976), dziennikarz, publicysta, wydawca, działacz społeczny.
Ur. 16 III w Krakowie, był wnukiem Wita Władysława Jastrzębiec-Święcickiego (1832?—1903), inżyniera leśnika, powstańca styczniowego, zesłańca, zarządcy lasów Wincentego Koziełł-Poklewskiego w Chołunicy Białej na Uralu, synem Bolesława Piotra (1870—1944), prawnika, literata, tłumacza m.in. dzieł Adama Mickiewicza na język rosyjski, i Aleksandry ze Skalskich (1874—1944), dyplomowanej nauczycielki szkół średnich. Miał czterech braci: Mariana (1902—1988), nauczyciela, przedsiębiorcę, dziennikarza polonijnego w USA, Tadeusza (ur. 1904), agronoma, Jerzego Stanisława (ur. 1907), prawnika, ekonomistę, i Zbigniewa (1909—1912) oraz trzy siostry: Janinę (1900—1959), nauczycielkę, Jadwigę, zamężną Rodziewicz (1905—1974), nauczycielkę, i Halinę, zamężną Jasiukowicz (1912—1997).
Ś. uczył się w II Gimnazjum Męskim w Piotrkowie. Równocześnie pracował jako korepetytor i praktykant w urzędzie pośrednictwa pracy. Współorganizował koło samopomocy szkolnej, któremu potem przewodniczył. Był zastępcą redaktora naczelnego szkolnego pisma „Ku Idei”, a od 15 XI 1919 wydawał w Piotrkowie międzyszkolne pismo społeczno-literackie dla młodzieży „Młoda Myśl”. W r. 1921 zdał maturę i podjął studia na Wydz. Filozoficznym Uniw. Pozn. Pracował jednocześnie jako tymczasowy nauczyciel w szkole wydziałowej oraz biurze prasowym Targów Poznańskich. Był praktykantem, a od 1 I do 31 XII 1922 reporterem-felietonistą w radykalnym dzienniku ludowym „Goniec Wielkopolski” i w jego stałej rubryce „Zygzaki” zamieszczał pod pseud. Bolas wierszowane felietoniki. W l. 1922—3 należał do lewicowej organizacji Radykalna Młodzież Akademicka; był współzałożycielem i członkiem komitetu redakcyjnego jej organu „Myśl Radykalna”. Dorywczo publikował korespondencje i felietony w poznańskim piśmie Narodowej Partii Robotniczej „Prawda”, a także w „Pomorzu” (1 XI 1922 — 30 VI 1923), dodatku literackim do „Gazety Gdańskiej”, w którym ogłaszał również utwory poetyckie. Na przełomie l. 1922 i 1923 przerwał studia i od stycznia 1923 dojeżdżał do Torunia, gdzie współpracował z dziennikiem Narodowej Partii Robotniczej na Pomorze i okręg nadnotecki „Głos Robotnika”; przeniósł tam rubrykę „Zygzaki”, zamieszczał felietony i reportaże oraz wiersze refleksyjno-opisowe z cyklu „Sonety toruńskie”. Równocześnie redagował efemeryczny toruński dwutygodnik „Monitorek”. Od r. 1923 był członkiem Tow. Opieki nad Reemigrantami z Niemiec.
W czerwcu 1923 przeniósł się Ś. do Wilna, gdzie w wyniku wygranego konkursu został redaktorem naczelnym „Gazety Wileńskiej”, która jednak już w lipcu t.r. przestała się ukazywać. Objął wtedy funkcje zastępcy redaktora naczelnego wydawanego w jej miejsce „Expressu Wileńskiego” oraz równocześnie redaktora naczelnego miesięcznika „Rynek Wileński” (ukazało się pięć numerów). W czerwcu 1924 zrezygnował z pracy w „Expressie Wileńskim” i współtworzył na zasadach spółdzielni pracy «organ niezależny demokratyczny» „Kurier Wileński” (pierwszy numer ukazał się 27 VI t.r.); był członkiem jego kolegium redakcyjnego, zastępcą redaktora naczelnego oraz etatowym publicystą (do r. 1934). Ponadto był inicjatorem powstałego w r. 1924 efemerycznego tygodnika „Sztuka i Film” oraz współwydawcą i redaktorem naczelnym wydawanego w okresie 1 IX — 24 XII t.r. ilustrowanego tygodnika „Wileński Przegląd Artystyczny”. Od t.r. należał do Syndykatu Dziennikarzy Polskich w Wilnie (od r. 1927 Syndykat Dziennikarzy Wileńskich); działał również w Związku Zawodowym Dziennikarzy RP. W r. 1925 pracował jako redaktor techniczny w wileńskim dzienniku „Słowo” Stanisława Cata-Mackiewicza.
Po przewrocie majowym 1926 r. wstąpił Ś. do prosanacyjnej Partii Pracy; w l. 1927—8 był redaktorem naczelnym jej organu, dwutygodnika (później tygodnika) ilustrowanego „Nasz Kraj”. W r. 1929 został redaktorem naczelnym dziennika „Wieczór Wileński”, zbliżonego do programu kooperującego z Partią Pracy Związku Naprawy Rzeczypospolitej. Ś. zapewnił obsługę prasową Targów Północnych w Wilnie i opracował „Ilustrowaną książkę pamiątkową I-szych Targów Północnych odbytych w dn. 18 VIII — 9 IX 1928 r. w Wilnie” (Wil. 1929). Następnie był redaktorem naczelnym (1 V 1931 — 15 III 1932) miesięcznika „Przegląd Robotniczy”, organu Rady Głównej Zjednoczenia Robotniczych Związków Zawodowych Ziem Północno-Wschodnich. Należał do Ligi Obrony Praw Człowieka i Obywatela i w l. 1931—3 był jej wileńskim łącznikiem. Odbył podróż po Estonii, po czym na 120. Środzie Literackiej w Wilnie wygłosił 5 II 1931 referat Kultura państw bałtyckich ze szczególnym uwzględnieniem Estonii. Opublikował zbiór reportaży Triumf i śmierć na podniebnych szlakach (Wil. 1932) o pilotach Franciszku Żwirce i Stanisławie Wigurze, którzy zginęli w katastrofie lotniczej. Od 1 XI 1932 do 9 IV 1933 wydawał dwutygodnik „Odsiecz Wileńska”; zredagował jego siedem numerów. W r. 1933 został stałym współpracownikiem, następnie etatowym korespondentem (od 1 I 1934 do 1 VII 1936) stołecznego „Kuriera Porannego”. Po wydaleniu na Litwę działacza socjalistycznego Kazimierza Łukszy w artykułach publikowanych na łamach dziennika wyraził rozczarowanie polityką obozu rządowego; do tego wydarzenia wrócił też w broszurze Zdeptane prawo azylu. Reportaż ze sprawy Łukszy (Wil. 1935). Ogłosił kolejny zbiór artykułów Wilno w promieniach Wielkiego Marszałka (Wil. 1936). Do r. 1936 współpracował z warszawskimi dziennikami: socjalistycznym „Robotnikiem”, „Kurierem Polskim” oraz „Nowym Kurierem Polskim” (od r. 1926 „Epoka”). Był również korespondentem „Dziennika Lwowskiego” (rubryka „Listy z Wilna”), krakowskiego „Ilustrowanego Kuriera Codziennego” oraz tygodników: „Życie Nowogródzkie” (rubryka „Felieton Wileński”) i „Gospodarz Kresowy”, wydawanej w Wilnie mutacji „Gospodarza Polskiego” (od 1 VI do 31 XII 1933 kierował jego oddz. wileńskim).
W r. 1936 założył Ś. w Wilnie dziennik „Kurier Powszechny”; od numeru pierwszego z 1 XI t.r. był jego wydawcą i redaktorem naczelnym. Toczył na jego łamach pełne swady polemiki ze „Słowem”. Po opublikowaniu w „Kurierze Powszechnym” (1936 nr 29) artykułu Henryka Dembińskiego „Taka sobie bajeczka”, o zajściach antysemickich w Wilnie, wytoczono redakcji trzy procesy. Do r. 1939 nakład dziennika konfiskowano ok. 90 razy, a redakcji wytoczono 16 procesów. W „Kurierze Powszechnym” publikowali m.in. Mieczysław Michałowicz, Marceli Handelsman, Manfred Kridl i Stanisław Kulczyński. Za ich sprawą zawiązały się pod koniec r. 1937 «kluby demokratyczne», które stały się zalążkiem powstałego w r. 1939 Stronnictwa Demokratycznego; Ś. zaangażował się w ich działalność. Z powodów finansowych zawiesił 23 V 1939 wydawanie gazety.
Po wybuchu drugiej wojny światowej Ś. jako prezes Zarządu Syndykatu Dziennikarzy Wileńskich organizował pomoc dla dziennikarzy i literatów. W okresie rządów litewskich, na przełomie l. 1939 i 1940 pracował w redakcji reaktywowanego „Kuriera Wileńskiego”. W czasie okupacji niemieckiej ukrywał się przeważnie u rodziny na wsi na Wileńszczyźnie i pracował w folwarku Zubiszki (pow. lidzki). W konspiracji przewodniczył nadal Syndykatowi Dziennikarzy Wileńskich. Współpracował z organem Wileńskiego Okręgu AK, dwutygodnikiem „Niepodległość”. Od stycznia 1945 był przez pięć miesięcy więziony przez NKWD w Wilnie na Łukiszkach; został zwolniony za wstawiennictwem Stanisława Ochockiego, zastępcy głównego pełnomocnika Rządu Tymczasowego ds. ewakuacji ludności polskiej z Litewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Po tzw. repatriacji zamieszkał Ś. w Łodzi, gdzie od 2 VI 1945 pracował w redakcji centralnej «Polpressu» jako p.o. kierownik wydz. artykułów zamawianych. Mianowany 1 VII t.r. przez Jerzego Borejszę, prezesa Spółdzielni Wydawniczej «Czytelnik», redaktorem naczelnym „Dziennika Bałtyckiego”, przeniósł się do Gdyni. Pod krypt. Zyx prowadził w tym dzienniku stałą rubrykę „Nożycami przez prasę”; zorganizował też w ośrodkach powiatowych własną sieć korespondentów. Do współpracy pozyskał Ksawerego Pruszyńskiego, Jana Brzechwę, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Artura Marię Swinarskiego, Sewerynę Szmaglewską, Stanisława Strumph-Wojtkiewicza i Edmunda Osmańczyka. Był delegatem i współorganizatorem drugiej części I Ogólnopolskiego Zjazdu Związku Zawodowego Dziennikarzy RP w Gdańsku (15 XII 1945). Organizował gdańskie środowisko dziennikarskie jako wiceprezes, a od r. 1947 prezes oddz. Morskiego Związku Zawodowego Dziennikarzy RP w Gdańsku (od r. 1951 Stow. Dziennikarzy Polskich). Od września 1945 do r. 1954 był radnym Miejskiej Rady Narodowej w Gdyni oraz członkiem jej komisji morskiej, a od r. 1948 także komisji przesiedleńczej. Założył w r. 1946 z Marianem Brandysem i Januszem Stępowskim (a od lutego do lipca t.r. także redagował) marynistyczny miesięcznik literacki „Wiatr od Morza”; pierwszy numer otwierał artykuł kierownika Delegatury Rządu dla Spraw Wybrzeża Eugeniusza Kwiatkowskiego pt. „Formujemy oblicze Polski”. Rozwój gospodarki morskiej propagował w krajowych dziennikach, m.in. warszawskich: „Rzeczpospolita” (rubryka „Listy z Wybrzeża”) i „Express Wieczorny”, krakowskim „Dzienniku Polskim”, poznańskim „Głosie Wielkopolskim” i katowickim „Dzienniku Zachodnim”. Dn. 4 IX 1946 zakończył pracę w „Dzienniku Bałtyckim”. W r. 1947 został szefem Wydz. Prasowego Międzynarodowych Targów Gdańskich i redagował ich tygodniowy „Biuletyn Informacyjny” (ukazało się dziewięć numerów na prawach rękopisu) oraz był redaktorem jednodniówki „Gospodarka turystyczna na Wybrzeżu” (Gd.—Gdynia—Szczecin 1947). W październiku t.r. wstąpił do Stronnictwa Demokratycznego, w którym pełnił funkcje sekretarza, od r. 1948 trzykrotnie przewodniczącego Miejskiego Komitetu w Gdyni, a od r.n. także członka Prezydium Wojewódzkiego Komitetu w Gdańsku. Współpracował z prasą Stronnictwa: bydgoskim „Ilustrowanym Kurierem Polskim” i warszawskim „Tygodnikiem Demokratycznym”. W organie Komitetu Wojewódzkiego PZPR „Głos Wybrzeża” był redaktorem technicznym (od 16 XI 1948), a potem publicystą działu kulturalnego (od r. 1955). W l. 1949—55 publikował w prasie fragmenty tłumaczonych przez siebie opowiadań rosyjskich, m.in. A. Czechowa. Po r. 1951 zasiadał w sądach dziennikarskich Stow. Dziennikarzy Polskich: wojewódzkim w Gdańsku i naczelnym w Warszawie. Utworzył ok. r. 1956 gdański Klub Marynistów (od r. 1964 Stow. Marynistów Polskich). Na temat morza opracował kilka katalogów wystaw plastycznych, m.in. Gdańsk i morze w grafice (Gd. 1956). Pod krypt. bwś prowadził od r. 1958 przez kilka lat w „Wieczorze Wybrzeża” rubrykę „Wiadomości z brodą”, gdzie zamieszczał informacje prasowe sprzed lat dwudziestu pięciu i pięćdziesięciu na temat Gdańska i Pomorza. Był bohaterem szopki noworocznej w „Tygodniku Morskim” (25 XII 1959 — 1 I 1960). Opracował jednodniówkę Miasto-Jubilat. 700-lecie miasta Tczewa 1260—1960 (Tczew 1960). W r. 1960 został pierwszym dziennikarzem uhonorowanym I nagrodą publicystyczną m. Gdańska w dziedzinie kultury. W l. sześćdziesiątych pisał pamiętniki oraz opracowywał historię dziennikarstwa na Wybrzeżu i w Wilnie. Przewodniczył Komisji Historycznej Komitetu Obchodu 300-lecia Prasy Polskiej (1961). Dn. 31 XII 1966 zakończył pracę w „Głosie Wybrzeża” i przeszedł na emeryturę; otrzymał przyznaną mu przez Prezesa Rady Ministrów rentę dla szczególnie zasłużonych. Ś. należał m.in. do Tow. Rozwoju Ziem Zachodnich, Stow. Działaczy Kultury Morskiej, Pol. Tow. Nautologicznego, Tow. Przyjaciół Gdańska i Tow. Przyjaciół Muz. Morskiego (od r. 1972 Centralne Muz. Morskie) w Gdańsku. Ogłosił wspomnienie 30 lat „Dziennika Bałtyckiego”. Początki prasy na Wybrzeżu („Dzien. Bałtycki” 1975 nr 106—112); trzy skoroszyty jego wspomnień nie zostały opublikowane, m.in. Moja droga do dziennikarstwa. Zaczęło się w Piotrkowie w latach wielkiej wojny (mszp. w Mater. Red. PSB). Zmarł 4 I 1976 w Gdyni, został pochowany 7 I w starej Alei Zasłużonych na cmentarzu Witomińskim. Był odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim (1958) i Krzyżem Komandorskim (1975) Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1955), Medalem 30-lecia Polski Ludowej, Złotą Odznaką «Zasłużony pracownik morza» (1959) i Odznaką Honorową «Zasłużonym ziemi gdańskiej» (1960).
W zawartym 24 VI 1930 małżeństwie z Jadwigą Nowacką (1896—1982), nauczycielką, miał Ś. syna Wojciecha Budzisława (1933—1995), dziennikarza, oraz córkę Magdalenę, zamężną Rybicką (1937— 2006), mgr inż. budownictwa lądowego.
Fot. w Mater. Red. PSB; — Ciborska, Leksykon dziennikarstwa (fot.); Encyklopedia Gdańska, Gd. 2012; Encyklopedia Gdyni, Gdynia 2006 (fot., błędna data śmierci); Materiały pomocnicze do historii dziennikarstwa Polski Ludowej, W. 1978 IX 131—56; Słown. pseudonimów, IV; Słownik dziennikarzy i publicystów Pomorza 1945—2015, Gd. 2015 (fot.); — Etmańska M., Stronnictwo Demokratyczne na Ziemi Gdańskiej w latach 1945—1975, W. 1979 s. 55, 113; Hernik-Spalińska J., Wileńskie Środy Literackie (1927—1939), W. 1998; Tomaszewski L., Wileńszczyzna lat wojny i okupacji 1939—1945, W. 2001; Wojtacki M., „Słowo” Stanisława Cata-Mackiewicza, dziennik konserwatystów wileńskich w latach 1922—1939. Monografia pisma, Tor. 2009 s. 206; — Materiały do historii Klubów Demokratycznych i Stronnictwa Demokratycznego w latach 1937—1939, Oprac. L. Chajn, W. 1964 I; Święcicki M., Życie na wulkanie, New York 1984 s. 140; — „Dzien. Bałtycki” 1971 nr 64; „Głos Wybrzeża” 1957 nr 14, 1975 nr 290; „Ilustr. Kur. Pol.” 1957 nr 292, 1961 nr 81 (rys.); „Kur. Pol.” 1961 nr 143 (fot.); „Pamiętnikarstwo Pol.” 1971 nr 2 s. 107—12; „Prasa Pol.” 1958 nr 3 s. 27 (fot.), nr 5 s. 29, 1967 nr 3 s. 36—7 (fot.); „Tyg. Demokr.” 1958 nr 3, 1961 nr 24 (fot.); „Wieczór Wybrzeża” 1961 nr 143 (fot.), 1975 nr 287; „Więź” 1989 nr 5 (nekrolog brata, Mariana); — Nekrologi i wspomnienia pośmiertne: „Dzien. Bałtycki” 1976 nr 3—4 (fot.), nr 6, „Dzien. Pol.” 1976 nr 4, „Ilustr. Kur. Pol.” 1976 nr 5, 1979 nr 76 (S. T. Pestka, fot.), „Kur. Pol.” 1976 nr 4—5, „Prasa Pol.” 1976 nr 6 (A. Kiszkis, fot.), „Trybuna Ludu” 1976 nr 4, „Tyg. Powsz.” 1976 nr 10, „Wieczór Wybrzeża” 1976 nr 3—4 (fot.), „Życie Warszawy” 1976 nr 4; — AAN: Akta osobowe dziennikarzy, Zespół nr 1827 sygn. 7803, Stow. Dziennikarzy Pol., Zespół nr 1434 sygn. 2/5, Stronnictwo Demokr., Zespół nr 1438 sygn. 1/447—1/457, 6/1754, Akta Pol. Agencji Prasowej S.A.; AP w Gd., Oddz. w Gdyni: Zarząd Miejski i Miejska Rada Narod. w Gdyni z l. 1945—50, Zespół nr 38 sygn. 1—7; — Informacje Elżbiety Święcickiej z Gd. oraz Katarzyny i Tytusa Święcickich z Gdyni.
Elżbieta Ciborska